Wykonywanie pracy związanej z pomaganiem ludziom w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia jest równoznaczne z narażeniem na stresory o charakterze traumatycznym, czego następstwem jest wzrost ryzyka wystąpienia zaburzeń spowodowanych stresem.
Niniejsza książka to rezultat badań prowadzonych w ramach projektu „PTSD: diagnoza, terapia, profilaktyka”. Autorzy – po zaprezentowaniu wyników dotychczasowych prac badawczych z dziedziny profilaktyki zaburzeń potraumatycznych – przedstawiają autorski program, wraz z wynikami badań własnych ilustrujących jego skuteczność, oraz szczegółowy protokół szkolenia profilaktycznego.
Program szkolenia odnosi się do zidentyfikowanych mechanizmów psychologicznych odpowiedzialnych za powstawanie i utrzymywanie się negatywnych konsekwencji narażenia na stresory traumatyczne, co umożliwia wytrenowanie odpowiednich umiejętności w zakresie regulacji emocji, wpływających na wzrost poczucia własnej skuteczności w konfrontacji z traumą. Bazuje na założeniach współczesnej, opartej na procesach transdiagnostycznych psychoterapii poznawczo-behawioralnej. Obejmuje zarówno psychoedukację, jak i trening umiejętności radzenia sobie ze stresem.
Uzupełnieniem programu jest broszura edukacyjna Skuteczne działanie w stresie. Osobisty niezbędnik, zawierająca zestaw praktycznych narzędzi pomagających poradzić sobie z objawami pojawiającymi się w następstwie traumatycznych sytuacji.
Badania prowadzono w grupie strażaków, program jednak uwzględnia specyfikę działania służb ratowniczych, dlatego niniejszy podręcznik po niewielkiej adaptacji może służyć innym grupom zawodowym, w tym ratownikom medycznym czy policjantom, a także stanowić protokół do dalszych badań.
Niniejsza książka jest niezwykle ważną pozycją na polskim rynku. Dzięki niej czytelnik dostaje do ręki pierwszy protokół szkolenia profilaktycznego, który został w całości zaprojektowany i z wielką metodologiczną starannością przebadany w polskiej populacji. To bardzo ważny krok w kierunku dbałości o jakość oddziaływań profilaktyczno-terapeutycznych prowadzonych w naszym kraju.
dr hab. Jarosław Michałowski prof. Uniwersytetu SWPS
Traumatyczne wydarzenia przypominają nam oczywistość, że pomimo gorliwych starań nie jesteśmy w stanie wszystkiego kontrolować. Natomiast psychiczne cierpienie wynikające z takich wydarzeń przypomina, że zjawiska, które mogą być pod naszą kontrolą, wymykają się spod niej. Pierwszą oczywistość musimy zaakceptować, druga zaś nie musi być prawdą. Narażenie przedstawicieli służb ratowniczych na zaburzenia potraumatyczne jest przewidywalne, stąd też w dużej mierze można go uniknąć. Podręcznik „Skuteczne działanie w stresie. Program profilaktyki PTSD dla osób narażonych na traumatyzację zawodową”, autorstwa empirycznie i klinicznie doświadczonego zespołu badaczy i klinicystów, stanowi merytoryczny krok w tym kierunku. Z kolei „Skuteczne działanie w stresie. Osobisty niezbędnik” to nie tylko broszura poświęcona wzmacnianiu odporności ludzi zawodowo zagrożonych traumą. Książka ta, pełna empirycznie zweryfikowanej wiedzy i empatycznej mądrości, to również proaktywny poradnik dla każdego, w przypadku większości z nas bowiem zmierzenie się z potencjalnie traumatycznym wyzwaniem jest tylko kwestią czasu.
prof. Krzysztof Kaniasty Indiana University of Pennsylvania oraz Instytut Psychologii Polskiej Akademii Nauk
Koncepcja rozwoju programu terapeutycznego służącego zwiększeniu rezyliencji w grupach profesjonalistów narażonych na stresory zawodowe, nastawiona na redukcję ryzyka zaburzeń potraumatycznych, zasługuje na szczególną uwagę i wyróżnienie. To pierwszy protokół terapeutyczny w modelu poznawczym opracowany od podstaw w Polsce, oparty na oryginalnym modelu PTSD, odnoszący się do współczesnych klasyfikacji oraz spójny z danymi empirycznymi.
dr hab. n. med. Wiesław Jerzy Cubała prof. nadzw. GUMed